آموزش هرس درختان گردو

گردو در کشورمان از اهمیت اقتصادی ویژه ای برخوردار است. براساس آمار بدست آمده از وزارت جهاد کشاورزی ایران رتبه ی سوم در تولید گردو در سراسر دنیا را به خود اختصاص داده است.

برخی از باغداران به اشتباه معتقدند، درختان گردو نیاز به هرس ندارند. اما باید بدانید که درختان گردو برای رشد بهتر و دریافت نور خورشید نیاز به هرس دارند. باید دانست که هرس درخت گردو در پاییز یا تابستان با یکدیگر متفاوت است. همچنین عدم هرس و تربیت به موقع درخت گردو به مرور زمان باعث کاهش باردهی و کیفیت گردوها خواهند شد. مهم ترین نکته این است که بفهمیم هرس درخت گردو چه زمانی است و با آگاهی از اصول هرس درخت گردو بتوانیم درختان خود را به خوبی هرس کنیم. در این مقاله قصد داریم تا اطلاعات دقیقی درباره ی نحوه ی صحیح هرس درخت گردو به شما ارائه دهیم.

مفاهیم اساسی تربیت درخت گردو

هرس و تربیت درخت گردو دو هدف اصلی دارد. اول ایجاد یک شاخه بندی قوی برای تحمل وزن میوه ها و دومین هدف ایجاد یک بستر مناسب برای دریافت و جذب نور خورشید و انجام عملیات فتوسنتز تمامی شاخه ها.

هرس درختان به منظور تشکیل انشعابات اولیه به تحریک درخت برای رشد عمودی انجام میشود. این انشعابات باید به نحوی باشد که بیشترین نفوذ نور خورشید به شاخه های داخلی نهال انجام شود. براساس نوع رقم درخت گردو و عادت باردهی آن، تربیت و هرس آن نیز متفاوت است. به طور کلی گردوها 4 مدل باردهی دارند:

1. ارقام با باردهی انتهایی (نظیر ارقام هارتلی و فرانکت) : این رقم پر رشد و دیربارده است. به صورت عمودی رشد میکنند و انتهای شاخه های آن باردهی میکنند. این رقم بعد از تکمیل فرم اولیه با هرس حداقل، نگهداری میشود.
2. رقم با باردهی جانبی : ارقام پدرو و چندلر و چیکو از این نوع هستند. رشد این درختان کم است و باردهی آن سریع است. بسیار پربار و با عادت رشد گسترده و نیمه گسترده است. روی شاخه های یک ساله آن جوانه های جانبی قرار میگیرند. گردوهای این درخت زودرس و سنگین است که باعث توقف رشد رویشی آن در سنین 4 الی 5 سالگی میشود. برخی از این ارقام در اثر باردهی بسیار زیادی که دارند خشک میشوند. که در عملیات هرس باید بیشتر از سایر ارقام آنها را هرس کنیم تا کیفیت میوه و باردهی و رشد رویشی آنها بهتر شود. ارقامی که رشد کمتری دارند و باردهی آنها جانبی است، نیاز به فاصله های کاشت کمتری دارند. هرس این ارقام به صورت پرچین است.
3. ارقام با عادت باردهی متوسط : شاخه های یکساله در انتها و زیر انتها بارده هستند و میزان باردهی آنها کمتر از ارقام با باردهی جانبی است.
4. ارقام با باردهی خوشه ای : این رقم نسبت به مدل های قبلی بسیار کمیاب تر است. میوه های این ارقام به صورت تک و خوشه ای در انتهای شاخه تشکیل میشود. این مدل از ارقام احتیاج به هرس بیشتری دارند. در ارقام قبلی تعداد گردو در هر خوشه بین 3 تا 6 عدد بود اما در این مدل بیش از 20 گردو در یک خوشه قرار دارد. این رقم به صورت انحصاری در کشور ایران کشت میشود. اندازه ی میوه ی آن نسبت به ارقام قبلی کوچک تر و ارزش تجاری آن کمتر است. برخی از افراد این مدل را به نام اشتباه گردوی اسرائیلی میشناسند.

نکته : ارقام پربار و خوشه ای را باید بیشتر هرس کنیم. به این دلیل که با حذف شاخه و برگ ها مواد غذایی بین سایر شاخه ها تقسیم میشود.

تربیت درخت یک عملیات ترکیبی از تنک کردن و سربرداری است. با تنک کردن شاخه میتوانیم میزان و نحوه ی گستردگی درخت را کنترل کنیم. با سربرداری در واقع میتوانیم تناسب رشد شاخه ها را تنظیم کنیم. همچنین با سربرداری میتوان جهت رشد شاخه ها را تغییر داد و به سمت دلخواه هدایت کرد.

درخت گردو علاقه ی زیادی به نور دارد. هرچقدر نور دریافتی توسط آن بیشتر باشد محصول دهی آن بهتر میشود. در یک درخت بزرگ هرس نشده حدود 75 درصد از بار درخت در یک سوم بالایی تاج آن است.

تولید مثل درخت گردو دو مرحله دارد. که در هر مرحله نوع هرس متفاوت است.

مرحله اول : 5 سال اول موقع هرس درخت گردو است. در این زمان درختان باید دوره ی اول هرس فرم دهی درخت گردو را پشت سر بگذارند. هدف از دوره ی اول تربیت، تحریک رشد رویشی درخت برای توسعه ی میزان باردهی آن و جلوگیری از هرس های بی رویه آن است. این مرحله با رشد فعال درخت مصادف است. زمانیکه درخت را هرس میکنیم، نور خورشید به میزان کافی به درون تاج نفوذ میکند. در برخی از ارقام پربار درخت گردو، تمرکز درخت بر باردهی بیشتر انرژی و تغذیه رسانی به درخت برای تولید میوه صرف میشود و رشد شاخه ها بسیار کم، یا حتی متوقف میشود. برخی از شاخه ها را هرساله هرس میکنیم تا تاج به پیوستگی برسد.

در ارقامی که کم بارده تر هستند، باید شاخه های مزاحم را حذف کنیم. همچنین سربرداری در شاخه ها باعث میشود تا اندام های باردهی درخت که در انتهای شاخه وجود دارند؛ حذف شوند.

مرحله ی دوم : مناسب ترین زمان هرس درخت گردو، هرس و تربیت آن از سال 8 تا 10 سالگی درخت است. این عملیات تا پایان عمر درخت ادامه میابد. زمانیکه درخت به کهولت سن میرسد توانایی رشد شاخه ی آن نیز کاهش میابد. همچنین به علت گستردگی شاخه ها، دریافت نور آن نیز تا حد زیادی کاهش میابد. هردو این موارد، محصول دهی درخت را تحت تاثیر قرار میدهند. با ادامه ی این روند شاخه های داخلی باردهی خود را از دست داده و خشک میشوند. به همین دلیل لازم است تا در فصل هرس درخت گردو آن را به فرم مورد نظر هرس کنیم.

انواع روش های تربیتی درخت گردو

درخت گردو را میتوان به روش های مختلفی تربیت و هرس کرد.

• پالمت (بادبزنی)
• محور مایل (درختی که به صورت کج کاشته شده است.)
• جامی و محور مرکزی (هرمی)
• محور مرکزی تغییر یافته (شلجمی)

بهترین روش هرس درخت گردو فرم شلجمی است. همچنین فرم هرمی نیز برای درخت گردو مناسب است.

در سالهای ابتدایی کاشت نهال گردو نیاز به هرس درختان کمتر است.

تربیت گردو به روش شلجمی (محور تغییر یافته)

هرس و تربیت درخت گردو به روش شلجمی مزایای زیادی دارد. از جمله:

1. تاج درخت را به صورت نیمه گسترده درآورده و به همین دلیل میزان دریافت نور آن بیشتر است.
2. بین انشعابات اصلی فاصله ی کافی وجود دارد که خطر شکستگی شاخه ها را از محل تنه به حداقل میرساند.
3. انشعابات به صورت منظم در تمام جهات تاج توزیع میشوند.
4. محور اصلی به عنوان یک انشعاب در نظر گرفته میشود و درخت، دیگر به صورت عمودی رشد نمیکند.

فرم دهی شلجمی در سال اول کاشت درخت گردو چگونه است؟

بهترین زمان کاشت نهال گردو در اسفندماه است. به این دلیل که رشد هنوز آغاز نشده و سیستم ریشه برای جذب مواد غذایی بهبود میابد. در طول فصل رشد درخت باید اطراف درخت را از علف های هرز پاک کنیم و درخت را به طور مرتب آبیاری کنیم تا درخت بتواند رشد رویشی داشته باشد. معمولا در این زمان به خاک در اطراف ریشه 250 گرم مایکوروت اضافه میکنند. اگر درخت شما در منطقه ی بادخیز است باید یک قیم مناسب به درخت ببندید. در سال اول چون هنوز شاخه های درخت رشد نکرده اند، هرس خاصی انجام نمیشود.

فرم دهی شلجمی در سال دوم کاشت درخت گردو چگونه است؟

در سال دوم درخت چند شاخه ی خوب تولید کرده و ارتفاع آن به 2 تا 2.5 متر میرسد. در این صورت باید نهال را از ارتفاع 2 متری سربرداری کنید. اما اگر نهال شما به ارتفاع دو متری نرسیده است باید 20 سانتی متری بالای پیوند را سربرداری کنید.

زمانیکه تنه ی درخت مشخص شد در این مرحله باید تمام جوانه های گردن دار را به صورت کامل حذف کنیم. به این دلیل که شاخه هایی که از جوانه ها تشکیل میشوند انشعاب کمی داشته و زود میشکنند. جوانه هایی که در زیر آنها قرار دارند جوانه های ثانویه نامیده میشوند که انشعابات خوبی به وجود می‌آورند. در طول سال دوم 4 تا 5 شاخه را به عنوان شاخه اصلی روی تنه ی درخت انتخاب کرده و در انتهای این سال تمام پاجوش ها و نرک های رشد کرده را حذف کنید.

اولین انشعاب اصلی روی درخت باید در ارتفاع 1.2 تا 1.5 متری از سطح زمین باشد. در باغ هایی که تک درخت گردو یا تعداد محدودی درخت گردو وجود دارد، میتوان ارتفاع اولین انشعاب را از 90 سانتی متری در نظر گرفت که به آن شلجمی کم ارتفاع میگویند. این مورد در شرایط مشابه میتواند سرعت و حجم باردهی را تا دو برابر افزایش دهد. بین هر کدام از انشعابات باید 25 تا 30 سانتی متر فاصله در نظر بگیریم که در تمام جهات درخت توزیع شده باشد.

فرم دهی شلجمی در سال سوم به بعد کاشت درخت گردو چگونه است؟

در طول سال سوم شاخه های اصلی و فرعی باید کوتاه شوند. تعداد شاخه های اصلی بین 5 تا 6 عدد است. که با کشیدن محور اصلی به سمت پایین یک انشعاب اصلی نهایی ایجاد میشود. زمانیکه شاخه های اصلی و فرعی انتخاب شدند باید هرس را محدود کرد تا باردهی درخت آغاز شود. درختان پیوندی در خاک های با بافت متوسط و آبیاری مناسب از سال 5 ام شروع به محصول دهی میکنند. در این سال باید هرس هرس درخت گردو پیوندی محدودتر شود. آبیاری متوسط باشد و کود ازته بیش از حد مصرف نشود.

درخت تا سال هفتم و هشتم نیاز به هرس سنگین ندارد. در طول این سال ها فقط شاخه های مزاحم و خشک شده و پاجوش ها را حذف کنید. اگر درخت شما پربار است باید هرس کمی بیشتر باشد تا از مقدار بار درخت کاسته شود. در غیر اینصورت ممکن است درخت خشک شود. اگر درخت شما کم بارده است باید انتهای برخی از انشعابات اصلی یا فرعی را کوتاه کنید. باقی شاخه های کوتاه را نباید سربرداری کرد. تا در زمان کاهش رشد رویشی تعداد اسپورها یا شاخه های بارده افزایش یابد.

تربیت گردو با حداقل هرس

این روش برای زمانی به کار میرود که مایلیم باغ زودتر به باردهی برسد. در این روش، ارقام جانبی در فواصل کوتاهتری نسبت به هم کاشته شده و به روش شلجمی با حداقل هرس، آنرا هرس میکنیم. این روش مشابه با روش شلجمی که قبلتر توضیح داده شده است با این تفاوت که تعداد بیشتری شاخه ی اصلی روی درخت انتخاب میشود و روی آنها هرس بسیار کمتری انجام میشود. این شاخه ها بار بیشتری در سالهای اولیه کشت تولید میکنند. پس از باردهی درخت میتوان رفته رفته تعداد شاخه های اصلی را کاهش داد. استفاده از این روش نیاز به تخصص و کنترل بیشتری دارد. بنابراین برای استفاده از آن حتما از متخصص بهره گیرید.

تربیت درخت گردو با روش محور مرکزی آزاد یا هرمی

در این روش محور اصلی درخت به صورت عمودی حفظ میشود و روی محور اصلی 15 تا 20 شاخه به عنوان شاخه های اصلی انتخاب میشود. و از پایین به بالا کوتاه تر میشود تا شکل یک هرم را به خود بگیرد. برای ارقام که باردهی انتهایی دارند با کشت متراکم و هرس و برداشت آنها به صورت مکانیزه است، بسیار مناسب است. باید دقت کنیم تا محور مرکزی رشد سریع نداشته باشد. و ارتفاع درخت را محدود نگه داریم. دقت کنید که از این روش در ارقام پررشد با باردهی انتهایی استفاده نکنیم.

بهترین زمان هرس درخت گردو

شاید این سوال برای شما هم پیش بیاید که هرس درخت گردو چه فصلی است؟

بهترین موقع برای هرس درخت گردو، در زمان خواب درخت است. معمولا این زمان مصادف با اواخر اسفند تا اوایل بهار است که شرایط برای ترمیم بعدی زخم ها فراهم است.

اگر فرم دهی درخت با اصول صحیح انجام شود نیازی به حذف شاخه های مسن که ترمیم آن ها کند تر است در سالهای بعدی وجودی ندارد.

در ارقام با باردهی انتهایی سربرداری شاخه ها و هرس درخت گردو در زمان باردهی توصیه نمیشود دراین زمان فقط حذف شاخه ها (تنک کردن) توصیه میشود. در ارقام با باردهی جانبی هم شاخه ها باید کوتاه شوند هم برخی از شاخه ها باید تنک شوند تا رشد رویشی متوقف نشود.

نکات تکمیلی درباره چگونگی هرس درخت گردو

برای هرس درختان بالغ باید بدانیم که هدف از هرس در این سن، تولید بار منظم و بیشتر و مرغوب تر است. در درختان بالغ معمولا تراکم شاخه ها بیشتر است و نور به میزان کافی به آن نفوذ نمیکند.

• اگر فاصله ی استاندارد کاشت درخت رعایت نشود، درختان در کهنسالی روی یکدیگر را سایه میکنند و این عامل کاهش محصول دهی را به همراه خواهد داشت.
• بهترین نوع هرس برای درختان گردو؛ هرس هر یکسال در میان است. این نوع هرس در میزان محصول دهی درخت تاثیر به سزایی دارد.
• اما اگر درخت گردو را هر سال هرس کنیم؛ کیفیت محصولاتمان افزایش میابد.

اگر در هنگام احداث درخت گردو فاصله ی کاشت استاندارد را رعایت نکرده اید باید درختان مزاحم را حذف کنید تا سایر درختان بهتر بتوانند نور دریافت کنند.

نهالستان سعید قاسمی دارای بیش از نیم قرن تجربه در زمینه ی پرورش و فروش نهال گردو، متخصص و مشاور در زمینه ی نگهداری و روش صحیح هرس درخت گردو است. نهالستان سعید قاسمی بزرگ ترین نهالستان در شمال غرب ایران است. این نهالستان قادر است انواع ارقام گردو را در هر مقیاسی برای مشتری فراهم کند. به منظور افزایش رفاه مشتریان، امکان ثبت سفارش به صورت تلفنی و اینترنتی نیز فراهم است. دارای شماره ثبت اختراع و شناسنامه ی معتبر است. اگر قصد خرید نهال گردو یا دریافت اموزش هرس درخت گردو را دارید حتما با مشاوران ما در نهالستان سعید قاسمی تماس بگیرید تا از مشاوره های رایگان ما بهره مند شوید.